اجزاء خاک و بدن انسان امام صادق(ع) فرمود: آنچه درخاک هست دربدن انسان هم یافت می شود. چهار قسمت زیاد است و هشت قسمت کمتر از آن چهار قسمت وهشت قسمت دیگر خیلی کمتر از هشت قسمت اول.
اجزاء بدن انسان
جعفر صادق مثل سایر مسلمین میگفت که انسان از خاک آفریده شده است فرق او با مسلمین دیگر این بود که راجع به آفرینش انسان از خاک چیزهائی میگفت که به عقل هیچ یک از مسلمین در آن عصر نمیرسید.
در اعصار بعد هم هیچ مسلمانی نتوانست راجع به ساختمان بدن انسان استنباطی چون جعفر صادق داشته باشد، و اگر کسی چیزی میگفت مستقیم یا غیرمستقیم از شاگردان جعفر صادق شنیده بود.
او میگفت: تمام چیزهائی که در خاک هست در بدن آدمی وجود دارد امّا به یک اندازه نیست. و بعضی از آنها در بدن انسان خیلی زیاد است و بعضی خیلی کم.
در بین چیزهائی هم که در بدن انسان زیاد است، مساوات وجود ندارد و بعضی
از آنها از بعضی دیگر کمتر میباشد. او گفت: چهار چیز است که در بدن انسان زیاد میباشد، و هشت چیز است که در بدن انسان کم میباشد و هشت چیز دیگر در بدن انسان خیلی کم است.
این نظریّه که راجع به ساختمان بدن آدمی از طرف آن مرد ابراز گردیده آنقدر غرابت دارد که گاهی انسان فکر میکند: آیا همان طور که شیعیان عقیده دارند: جعفر صادق دارای علم امامت بوده و این نظریّه را از علم امامت استنباط کرده نه از علوم بشری؟
زیرا ادراک ما نمیپذیرد که یک عالم عادی که از معلومات بشری برخوردار میباشد در دوازده قرن و نیم قبل بتواند به یک چنین واقعیّت پی ببرد....
جعفر صادق اعمّ از این که به عقیدۀ شیعیان علم امامت داشته یا بنابر نظریّۀ قائلین به شعور باطنی، با شعور باطنی خود مربوط بوده، یا بنابر نظریّۀ «بِرْگْسُون» از جهش حیاتی قویّ خود استفاده مینموده، در مورد تشکیلات بدن انسان چیزی گفته که ثابت میکند در بین مردم زمان خود و مردم اعصار بعد، درعلم بدنشناسی منحصر به فرد به شمار میآمده است.
زیرا بعد از دوازده قرن و نیم، امروز نظریّۀ جعفر صادق از لحاظ علمی به ثبوت رسیده، و در صحَّت آن تردید وجود ندارد، و جعفر صادق اسم موادّی که در بدن انسان وجود دارد نبرد.
ناگفته نماند همان طور که جعفر صادق گفت: «هر چه در زمین هست در بدن انسان نیز وجود دارد.»
آنچه در کرۀ زمین هست از یکصد و دو عنصر به وجود آمده، و این یکصد و دو عنصر در بدن انسان وجود دارد. امّا میزان بعضی از این عناصر در بدن انسان آنقدر کم است که تا امروز نتوانستهاند میزان آن را به طور دقیق تعیین نمایند.... به طوری که گفتیم: امروز این نظریّه به ثبوت رسیده است.
آن هشت چیز که بنابر گفته جعفر صادق در بدن انسان خیلی کم است این عناصرمیباشد: مُولیبدن - سیلیوم - فلوئور- کوبالت- مانگانز- یود- مس- روی. آن هشت عنصر که در بدن انسان نسبت به هشت عنصر فوق بالنِّسبه زیادتر میباشد عبارت است از: مانیزیوم - سودیوم - پوتاسیوم- کَلسیم- فسفور- کلور - گوگرد- آهن.
آن چهار عنصر که دربدن انسان خیلی زیاد میباشد عبارت است از: اکسیژن - کاربون- هیدروژن- ازوت.
پی بردن به این عناصر در بدن انسان، کار یک روز یا دو روز نبوده. این کار از آغاز قرن هیجدهم میلادی با کالبد شکافی شروع گردید و دو ملَّت در کالبد شکافی پیشقدم گردیدند: یکی ملَّت فرانسه و دیگری ملَّت اُطریش.
در کشورهای دیگر کالبد شکافی صورت نمیگرفت مگر به ندرت. در کشورهای شرق کالبد شکافی وجود نداشت، و در کشورهای اروپائی کلیساهای ارتودوکسی و کاتولیکی و پروتستانی با کالبد شکافی مخالفت میکردند. امّا در اطریش و فرانسه کالبدشکافی میکردند بدون اینکه تظاهر به مخالفت با دستور کلیسا بکنند.
معهذا تا زمان (مارا) کالبد شکافی در کشور فرانسه توسعه نیافت و تقریباً پنهانی بود. (مارا) ضمن کالبد شکافی با کمک چند دانشمند دیگر فرانسوی از جمله «لاووازیه» معروف که در سال 1894 میلادی سرش را با گیوتین از بدن جدا کردند، انساج بدن را تجزیه میکرد تا اینکه بداند: بدن آدمی از چه عناصر متشکّل گردیده است؟
بعد از (مارا) شاگردانش کار او را ادامه دادند و ضمن کالبد شکافی، انساج بدن را تجزیه میکردند، و آن کار در تمام قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم ادامه یافت و وسعت پیدا کرد.
چون کالبد شکافی که در آغاز قرن هیجدهم میلادی تقریباً منحصر به فرانسه و اطریش بود در سایر کشورهای اروپا و آنگاه در ممالک قارههای دیگر متداول گردید، و امروز جز در بعضی از کشورها که دارای دانشکدۀ پزشکی و جرَّاحی نیستند، کالبد شکافی در همه جا متداول میباشد.
هر جا کالبد شکافی هست راجع به عناصری که بدن انسان از آنها متشکّل شده تحقیق میشود. و گاهی نتیجۀ تحقیق دو مرکز، در ارقام جزئی با یکدیگر اختلاف پیدا مینمایند، امّا در ارقام بزرگ اختلافی ندارند و تناسبی که جعفرصادق گفت، در تمام کشورها در مورد تمام افراد سالم محفوظ است.
دانشمندان می گویند:
کره زمین از یکصد ودو عنصر بوجود آمده و همه آن عناصر در بدن انسان وجود دارد. آن هشت قسمت که بفرموده امام صادق (ع) دربدن انسان خیلی کم است عبارتند از:
مولیبدن- سیلیسیوم - فلوئور-کوبالت - منگنز - ید-مس -روی
آن هشت چیز که در بدن انسان نسبت به هشت عنصر فوق نسبت زیادتری دارد عبارتند از:
منیزیم -سدیم- پتاسیم -کلسیم - فسفر-کلر -گوگرد-آهن
و آن چهار عنصر که در بدن انسان خیلی زیاد می باشد عبارتند از:
اکسیژن -کربن - هیدروژن - ازت